کایزن (مدل و فلسفه) / Kaizen (Model & Philosophy)

کایزن چیست؟

روش Kaizen یک مفهوم مدیریتی ژاپنی است که به بهبود(تغییر) تدریجی و پیوسته اشاره می کند.

کایزن در واقع شیوه ای از فلسفه زندگی است، و فرض می کند که هر جنبه ای از زندگی ما شایسته بهبود مداوم است. فلسفه کایزن در پشت بسیاری از مفاهیم مدیریت ژاپنی وجود دارد، مانند: کنترل کیفیت کلی(Total Quality Control) ، چرخه های کنترل کیفیت(QC Circles) ، فعالیتهای گروه های کوچک(Small Group Activities) ، روابط نیروی کار.

عناصر اصلی Kaizen عبارتند از: کیفیت ، تلاش ، مشارکت همه کارکنان ، تمایل به تغییر ، ارتباطات

شرکت های ژاپنی بین این دو مفهوم تفاوت قائل اند: نوآوری، یعنی تغییر شدید / کایزن، یعنی تغییر مداوم.

کایزن در لغت به این معنا است: تغییر (kai) برای تبدیل شدن به خوب (zen)

به صورت ساده سازی شده می توان گفت که رویکرد در فلسفه ی کایزن، یک رویکرد حلقوی و بسته است، و هیچگاه تغییر و بهبود نقطه ی پایانی نخواهد داشت. این در مقابل نگاه و فلسفه ی خطی است، که برای هر پروژه ای یک نقطه ی شروع و یک نقطه ی پایان در نظر می گیرد.

پنج عنصر اساسی کایزن

کار گروهی (Teamwork)
انضباط شخصی (Personal Discipline)
بهبود روحیه (Improved morale)
چرخه های کیفیت (Quality Circles)
پیشنهاداتی برای بهبود (Suggestions for Improvement)

بر این اساس ، سه عامل کلیدی در کایزن پدید می آید

حذف ضایعات (muda) و ناکارآمدی
چارچوب 5S کایزن برای خانه داری خوب:

- Seiri به معنی مرتب کردن (Straighten)
- Seiton به معنی نظم و ترتیب (Sort)
- Seiso به معنی پاکیزگی (Sweep/Shine)
- Seiketsu به معنی پاکسازی استاندارد (Standardize)
- Shitsuke به معنای انضباط (Self-Discipline/Sustain)

استاندارد سازی

فلسفه کایزن چه زمانی باید به کار گرفته شود؟

اگرچه ارائه نسخه ی عمومی دشوار است ، اما واضح است که مدل کایزن در شرایط تغییر تدریجی که نیاز به تغییر طولانی مدت دارد و نیز در فرهنگ های کار دسته جمعی به خوبی مناسب است. فرهنگهای فردی که بیشتر بر موفقیت کوتاه مدت متمرکز هستند ، اغلب به مفاهیمی مانند مدل مهندسی مجدد فرایند کسب و کار(BP Reengineering) توصیه می شوند.

کایزن در مقایسه با مهندسی مجدد فرایندهای تجاری

وقتی کایزن با روش BPR مقایسه می شود ، واضح است که فلسفه کایزن بیشتر مردم مدار است ، پیاده سازی آن آسان تر است ، اما به نظم و انضباط طولانی مدت نیاز دارد و تنها یک تغییر کوچک را ایجاد می کند. رویکرد مهندسی مجدد فرآیند کسب و کار از سوی دیگر سخت تر ، مبتنی بر فناوری است ، تغییرات اساسی را امکان پذیر می کند اما به مهارت های مدیریت تغییرات قابل توجهی نیاز دارد.